افسردگی و عوامل ایجاد آن

در این مقاله میتوانید راجع به این موارد اطلاعات بیشتر کسب کنید: افسردگی و علت ایجاد آن، نشانه ها و عوامل آن انواع افسردگی و روش های درمانی آن. همچین شما می توانید مقالات بیشتری را در وبلاگ کامجوطب مطالعه کنید.

افسردگی

افسردگی (Depression) بیماری است که موجب می شود فرد طی مدتی طولانی احساس غمگین بودن و درماندگی کند.

اختلال افسردگی به نوعی بیماری گفته می‌شود که بدن خلق و افکار را درگیر می‌کند و بر نحوه احساس فرد درباره دیگران تاثیر می گذارد اختلال افسردگی با آنچه که به صورت خلق افسرده و دلتنگی گذرا تظاهر می یابد متفاوت است

افراد مبتلا به بیماری افسردگی قادر به تلاش کردن و بهتر شدن نیستند و بدون درمان ممکن است نشانه های بیماری آنها هفته ها ماه ها یا سال ها ادامه پیدا کند درمان مناسب به اکثر مبتلایان به این بیماری بالینی گفته می‌شود انجام امور روزمره را با دشواری مواجه می‌سازد و بر کار ارتباط‌ها و حتی جنبه های اساسی تر مانند اشتها و خواب تاثیر می‌گذارد و گاهی در افراد مبتلا باعث ایجاد تمایل به خودکشی میشود.

⭕️ از هر سه نفر یک نفر در مقطعی از زندگی چه دوره ای از افسردگی دچار می شود سالانه ۹.۵ درصد از افراد گسال یعنی حدود ۱۸.۸ میلیون نفر در آمریکا و حدود ۲۰ درصد یعنی دو میلیون نفر در انگلیس به بیماری افسردگی مبتلا می شوند هزینه اقتصادی این بیماری زیاد است افسردگی غالباً با عملکرد طبیعی فرد داخل می کند و موجب درد و رنج بیمار و اطرافیان او می‌شود افسردگی جدید می‌تواند زندگی بیمار و خانواده او را برهم بزند.

 علت ایجاد افسردگی

مغز پیام بَر های شیمیایی طبیعی موسوم به نوروترانسمیتر( انتقال دهنده عصبی) تولید می کند که پیغام ها را از یک سلول عصبی به سلول دیگر می فرستند به نظر می رسد سروتونین به دلیل آن که نقش مهمی در تنظیم خلق ایفا می‌کند نوروترانسمیتر ایجاد کننده حس خوب است پایین بودن میزان سروتونین می تواند موجب بروز احساس غمگینی و اضطراب شود

دو نوروترانسمیتر مهم دیگر یعنی دوپامین و نوراپی نفرین نیز بر خلق تاثیر می گذارد هنگامی که مقدار کافی دوپامین و نوراپی نفرین تولید نکند احساس خستگی نداشتن انگیزه و گیجی ایجاد می‌شود نوروترانسمیتر چهارم موسوم به گاما آمینوبوتیریک اسید(GABA) به آرام سازی کمک می‌کند هنگامی که مقدار GABA کاهش یابد احساس اضطراب و بی قراری ایجاد می شود

گاهی احساس غمگینی یا ناراحتی طبیعی است ولی هنگامی که عدم تعادل شیمیایی در مغز برای هفته ها یا ماها ادامه یابد افسردگی و اضطراب طولانی ایجاد می شود هورمون آدرنالین باعث ایجاد اضطراب می شود و هورمون کورتیزول که ترشح و آزاد شدن آن به وسیله غده هیپوفیز مغز کنترل و اغلب در هنگام صبح مقداری زیاد ترشح می شود و طی ساعت روز کاهش می‌یابد

در بعضی از افراد افسرده در تمام ساعت روز به مقدار یکسان ترشح میشود. مشخص نشده است که آیا این تغییر عامل بروز افسردگی از یا افسردگی منجر به تغییر مزبور می شود به هر حال کورتیزول بر مقدار نوروترانسمیترهای موجود در مغز تأثیر می‌گذارد.

 نشانه ها و علایم

افسردگی نشانه های زیادی دارد که شایع ترین آن ها عبارتند از:

•  احساس دلتنگی، غمگین یا درماندگی، احساس خالی بودن.
•  گریان بودن دائمی ، لذت نبردن از زندگی، از دست دادن تمایل حتی نیست به سرگرمی ها یا ورزشهای مورد علاقه قبلی،
• ایجاد توهمات و هذیان ها، اختلال خواب این اختلال اکثراً به صورت برخاستن زودتر از معمول از خواب و قادر نبودن به خوابیدن دوباره یا پرسه زدن در طول شب روز همراه با نخوابیدن یا حضوری مداوم در بستر مشخص می شود.
• اختلال اشتها، به صورت افزایش یا کاهش که به افزایش یا کاهش وزن منجر می‌شود،
• احساس بیهودگی ناامیدی یا عجز وجود و بدبینی، احساس گناه احساس خستگی ،کاهش انرژی ،کاهش اعتماد به نفس، احساس اضطراب ،هیجان زدگی یا زودرنجی و بی‌حوصلگی.
• خونسردی بیش از حد ممکن است تا حد کند کاری و نقصان پیش برود کندی روانی حرکتی ممکن است ناشی از افسردگی باشد.
•  کاهش میل جنسی ،حساس بودن بیش از حد، کاهش تمرکز حافظه ،انگیزه و قدرت تصمیم گیری، مشکلات جسمی دائمی که با وجود درمان بهبود نمی یابد مانند سردرد، اختلالات گوارشی و درد های مزمن،
•  وجود افکار و عقاید خودکشی تلاشی برای خودکشی بی قراری و تحریک پذیری.

نکته‼️ در افراد دارای اعتماد به نفس پایین که دائماً به خود و دنیا بدبین هستند یا استرس ها بر آنها غلبه می‌کنند استعداد افسردگی وجود دارد اینکه های موضوع مزبور نشان دهنده استعداد روحانی از یا فرم زودرس بیماری مشخص نیست

 انواع افسردگی

افسردگی با فرم های مختلف تظاهر می یابد که از جمله آنها می توان افسردگی اساسی (ماژور)،افسرده خویی (دیس تیمی)، افسردگی مینور ،اختلال افسردگی یک قطبی، اختلال افسردگی دو قطبی، افسردگی واکنشی، افسردگی برون زاد، افسردگی درون زاد، افسردگی نهفته، افسردگی مالیخولیا،افسردگی عصبی،

روانی، افسردگی غیر واقعی بودن، افسردگی تهییجی ، وسواسی، جبری، افسردگی اضطراب و افسردگی غیر معمول، خودکار ،افسردگی تاخیری، افسردگی عضوی، افسردگی مزمن شخصیتی، افسردگی فصلی، افسردگی عودکننده کوتاه مدت، افسردگی پس از اسکیزوفرنی و بهت افسردگی را نام برد.

در اینجا به اختصار تنها در مورد افسردگی اساسی ماژور و اختلال افسردگی دو قطبی توضیح داده می شود.

افسردگی اغلب به صورت مشکل پیچیده ،در پشتی بیماری جسمی پنهان میشود و این موضوع ممکن است موجب اشتباه شود زیرا به عنوان مثال وجود درد مزمن می‌تواند ایجاد افسردگی نماید و افسرده ای قادر است به بروز درد مزمن بیانجامد اغلب نشانه های مشکلات روانی مانند اضطراب حملات پانیک وحشت و اضطراب و ترس نامعقول و شدید وسواس یا هراس ترس مداوم غیرطبیعی یا مرضی وجود دارند که موجب پوشانده شدن افسردگی میشوند.

۱_ افسردگی اساسی (افسردگی ماژور) (Major depression)

افسردگی ماژور با ترکیبی از نشانه ها که موجب بروز اشکال در کار،آموختن، خواب،خوردن، ولذت بردن از فعالیت های لذت بخش می شوند تظاهر می یابد.این دوره ناتوان‌کننده افسردگی ممکن است و فقط یکبار به روز کند ولی به طور شایع تر چندین بار در زندگی فرد روی می‌دهد افسردگی ماژور عبارت است از داشتن خلق افسرده در تمام روزها برای مدت حداقل دو هفته ممکن است

یک دوره افسردگی ماژور با غمگینی، بی تفاوتی و بی توجهی یا تحریک‌پذیری مشخص شود و معمولاً با تغییر در الگوهای خواب و اشتها و وزن بیقراری حرکتی یا عقب ماندگی حرکتی، خستگی، اختلال تمرکز و تصمیم گیری احساس شرم یا گناه و افکار مربوط به مرگ حالت احتضار همراه است.

توجه ⚠️

تقریباً ۱۵ درصد افراد در مقطعی از زندگی خود دچار افسردگی ماژور می شود حدود ۴ تا ۵ درصد از تمامی بیماران افسرده اقدام به خودکشی می کند اکثر این افراد که یک ماه قبل از مرگ از پزشک درخواست کمک می نمایند.

۲_ افسردگی دو قطبی

شیوع اختلال افسردگی دوقطبی که به آن بیماری مانیک دپرسیو هم گفته می‌شود به اندازه سایر اختلالات افسردگی نیست این اختلال با تغییرات دوری خلق شناخته می‌شود یعنی بیمار برای مدتی در مرحله مانیا (مانی ،شیدایی، سرخوشی) و طی مدتی دیگر در مرحله دپرسیو به سر می برد.

خصوصیات اساسی سندروم مانی عبارتند از:

خُلق بالا، افزایش فعالیت و افکار خود مهم پنداری وقتی خلق، بالا است بیمار بشّاش و خوش بین به نظر می‌رسد ولی بعضی از بیماران در وضعیت تحریک‌پذیری و درحال نشئه به سر می‌برند. بیمار مانیک پرتحرک از و گاهی تحرک زیاد به تحلیل قوا منجر می‌شود در کلمه بیمارستانی و پرحجم و خواب بی بسیار کم می‌شود با این حال در بیمار احساس خستگی به دلیل بی خوابی وجود ندارد میل جنسی بیمار افزایش می‌یابد و رفتارهای نسنجیده و بدون مهار به دنبال می آورد و غایت بزرگ منشانه به طور شایع وجود دارند

بیمار افکار خود را بدیع و نظرات خویش را مهم و کارش را برجسته می داند. بسیاری از این بیماران ولخرج میزان بدهی بالا می آورم زمینه‌های فکری بزرگ منشانه گاهی به هذیان مبل می‌شوند مثلاً ممکن است بیمار را باور کند پیشوا است و ماموریت دارد زمان داران امور را در مسائل مهم راهنمایی کند.

هذیان گزند و آسیب و توهمات هماهنگ با خلق نیز ممکن است مشاهده شوند گاهی این بیماران به ویژه وقتی که صحبت از درمان بستری شدن به میان می‌آید خود را کنترل می‌کنند اما ممکن است اِعمال غیرمنطقی را با سعی و اراده خود موقوف و افکار پراکنده را جا می کنند و برای مدت کوتاهی با متانت و منطق صحبت نمایند

در سبب شناسی این اختلال عامل استرس زا به عنوان برانگیزاننده و عوامل روانشناختی و بیوشیمیایی به عنوان راهی برای تاثیر عامل زمینه ساز و برانگیزاننده مطرح شده‌اند مانیا اغلب بر تفکر قضاوت و رفتار فرد تاثیرات می گذارد که موجب بروز مشکلات جدی می‌شود معمولاً حمله های مانی عودکننده اند و دوره‌های افسردگی نیز در فاضل آنها مشاهده می‌شوند (اختلال خلقی دو قطبی).

در مرحله افسردگی ممکن است تمام یا بعضی از نشانه های اختلال  موجود باشند و یا نشانی دیده شود. گاهی تغییر خلق به نحو چشمگیری و سریع صورت می‌گیرد ولی در اغلب موارد تغییر خلق از یک نوع به نوع دیگر به تدریج روی می دهد یا سازمانهای خلق مزمن هستند و باید حداقل دو سال قبل از تشخیص وجود داشته باشند.

دوره های مانیک معمولاً طی چند روز یا چند هفته بروز می کند ولی شروع ظرف چند ساعت معمولاً در ساعت اولیه صبح نیز امکان پذیر است یک دوره درمان نشده افسردگی و مانیا ممکن است تنها چند یا ۸ تا ۱۲ ماه طول بکشد و به ندرت برخی بیماران دچار سیر مزمن بدون فروکش بیماری شوند.

بعضی از بیماران در طول یک سال دچار چهار دوره یا بیشتر از افسردگی و مانیا می شوند این الگو در ۱۵ درصد از تمام بیماران دیده می‌شود و تقریباً تمام این موارد را زنان تشکیل می‌دهند و در بعضی موارد این چرخش سریع با اختلال عملکرد تیروئید همراه است.

اختلال دوقطبی شایع است و حدود ۱۰ درصد افراد را در ایالات متحده گرفتار می‌کند معمولا بیماری از ۲۰ تا ۳۰ سالگی آغاز می‌شود ولی بسیاری از افراد نشانه های قبل از شروع بیماری را از اواخر دوران کودکی یا اوایل نوجوانی گزارش می کنند.  میزان شیوع در زن و مرد یکسان است ولی احتمال بروز دوره های افسردگی در زنان و احتمال ایجاد دوره های شیدایی(مانیک) در مردان بیشتر است.

تشخیص

نخستین قدم برای درمان مناسب افسردگی معاینه فیزیکی به وسیله روانپزشک از بعضی از داروها و نیز برخی بیماری‌ها مانند عفونت های ویروسی می تواند موجب بروز علائم آن شوند و پزشک باید با استفاده از معاینه مصاحبه با تست های آزمایشگاهی این موارد را رد کند چنان چه علتی فیزیکی برای ایجاد افسردگی را باید ارزیابی روانی به وسیله روانپزشک یا روانشناس انجام شود

برای ارزیابی تشخیصی باید از تهیه شرح حال و سابقه کامل شانه ها یعنی زمان شروع، مدت، شدت، سابقه قبلی استفاده کرد. همچنین باید سابقه درمان های قبلی را مشخص نمود درباره سابقه مصرف الکل و داروها باید پرسش شود و نیز باید سوال کرد که آیا بیمار درباره مرگ خودکشی فکر می‌کند یا نه؟

همچنین باید سوال کرد که آیا این افراد فامیل بیمار سابقه افسردگی دارند یا نه و اگر تحت درمان قرار گرفته‌اند به چه نحوی بوده است و کدام یک از درمان‌ها مفید واقع شده اند؟ معنای تهرانی برای مشخص کردن گرفتار بودن یا نبودن الگوهای تکلمی یا فکری ضروری است.

درمان

انتخاب نحوه درمان به نتیجه ارزیابی بستگی دارد انواع دارو های ضد افسردگی و روان درمانی می توان برای درمان اختلالات از آن استفاده کرد بعضی از بیماران مبتلا به انواع خفیف‌تر ان را می‌توان فقط با روان درمانی درمان کرد اغلب بیماران مبتلا به نوع متوسط تا شدید با داروهای ضد افسردگی بهبود می یابند

و درمان ترکیبی شامل دارو(برای بهبودی نسبتاً سریع نشانه ها) و روان درمانی (به منظور آموزش راه های موثر برای مبارزه با مشکلات زندگی) از بهترین اثر برخوردار از درمانگر ممکن است بر حسب تشخیص بیماری و شدت نشانه‌های داروی تجویز کند به جای یکی از چندین فرم روان درمانی را که موثر بودن آنها در افسردگی به اثبات رسیده به کار گیرد.

روان‌درمانی معمول به مدت نسبتاً زیادی نیاز دارد و انرژی لازم برای این کار زیاد است می‌توان قبل از شروع بحران درمانی به وسیله داروهای ضد افسردگی مقداری از شدت ان را کاهش داد که از افتادگی به حدی شدید باشد که بیمار نتواند به درستی فکر کند و ممکن است بیمار برای آغاز روان درمانی بسیار خسته باشد و آمادگی آن را نداشته باشد.

روان درمانی را می توان به دو نوع کوتاه مدت و درازمدت تقسیم کرد روان درمانی کوتاه مدت حداکثر شش ماه طول می‌کشد و معمولاً از جلسات ۴ تا ۲۰ هفته تشکیل می شود که مدت هر جلسه حدود یک ساعت از روان درمانی کوتاه مدت از انواع شناخت درمانی، رفتار درمانی، شناخت-رفتار درمانی و روان درمانی شناختی -تحلیلی تشکیل میشود.

روان درمانی دراز مدت شامل روانکاوی و مشاوره است در روانکاوی از اصول ابداعی زیگموند فروید بنیانگذار روانکاوی برای شناخت و تعدیل رفتار انسان استفاده می شود.

فروید از بیماران خود می‌خواست آنچه را به ذهنشان می رسد بدون سانسور کردن بیان کنند این روش هنوز هم از ویژگی‌های عمده روانکاوی است و از طریق آن افکار و احساساتی که در ناخودآگاه نگاه داشته اندبه خودآگاه آورده می‌شوند در روش روانکاوی کلاسیک درمانگر می کوشد هرچه بیشتر خود را در ابهام نگه دارد و در عین حال بیمار را تشویق می کند تا هر چه آزادانه تر درباره احساس افکار خود صحبت نماید.

درمان داروی افسردگی به وسیله چندین نوع داروی ضد افسردگی انجام می‌شود داروهای جدیدتر این گروه عبارتند از: داروهای بازدارنده انتخابی بازجذب سروتونین، داروهای سه حلقه ای و داروهای بازدارنده مونوآمین اکسیداز.

لیتیوم

از سال ها پیش داروی انتخابی اختلال دوقطبی بوده است و می تواند در بهبود تغییرات خود به کار رود چون فاصله میان دوز موثر و دوز سمی دارو کم است باید مصرفی لیتیوم را به دقت پایش کرد چنانچه بیمار بیماری تیروئید کلیه یا قلب مبتلا باشد نباید شود

خوشبختانه داروهای دیگر برای کنترل نوسانات خلقی موثر واقع می شوند که از جمله آنها می توان دو داروی ضد تشنج تثبیت کننده خلق یعنی کاربامازپین (تِگرِتول) و والپروات(دِپاکوت)  را نام برد والپروات به عنوان داروی خط اول درمان مانیای حاد به کار می رود امروز از سایر داروهای ضد تشنج مانند لاموتریژین (لامیکتال) و گاباپِنتین (نورونتین) نیز استفاده می‌شود که نقش آنها در درمان اختلال دوقطبی مورد بررسی قرار نگرفته است.

پرسش و پاسخ

🔒 شوک برقی چه تاثیری در درمان افسردگی دارد؟

🔑 شوک برقی که در آن با استفاده از عبور دادن یک جریان الکتریکی از مغز تشنج خفیف ایجاد می‌شود برای درمان اختلالات خلقی به ویژه در بیماران مقاوم به دارو های روانگردان به کار می‌رود.ازECT به طور شایع هنگام استفاده می شود که پاسخ سری نیاز باشد (مثلاً در بیماری که احتمال خودکشی در بین بسیار زیاد است و خطرات زیادی برای استفاده از سایر درمان ها وجود دارد).

همچنین در صورتی که سایر درمان ها با شکست روبرو شوند ازECT استفاده می شود درمان با ECT تقریباً در ۸۰ درصد موارد موثر از و بی خطری آن نیز به اثبات رسیده است برخی از پزشکان استفاده از شوکر برقی را در خانمهایی که دچار افسردگی شدید بعد از اعمال شده اند نیز توصیه می کنند.

⚠️احتیاط⚠️

هرگز بدون مشورت با پزشک داروی ضد افسردگی را قطع نکنید ضروری از افرادی که داروهای بازدارندهMAO بهترین درمان افسردگی آنها به شمار می آیند از مصرف بعضی ها مواد حاوی مقدار زیادی تیرامین مانند بسیاری از انواع پنیر شراب سرکه تو چی جادو و داروهایی مانند:

ترکیبات ضد احتقان خودداری کنند تداخل تیرامین باMAO ها می تواند منجر به بحران پرفشاری خون و در نتیجه سکته مغزی شود مصرف انواع داروهای ضدافسردگی به محدودیت غذایی نیاز ندارند هر نوع دارو اعم از داروهای نیازمند به نسخه یا بدون نیاز به نسخه را هرگز نباید این باشد با پزشک همراه با داروهای ضد افسردگی استفاده نمود.

🔒 آیا ترکیبات گیاهی در درمان افسردگی نقش دارند؟

🔑 در چند سال اخیر استفاده از ترکیبات گیاهی برای درمان افسردگی اضطراب مورد توجه قرار گرفته است گیاه هایپریکوم پرفوراتوم که به میزان زیاد در درمان افسردگی خفیف تا متوسط در اروپا به کار می رفت اخیراً در ایالات متحده نیز مورد توجه قرار گرفته است این گیاه که به آن St.John’s wort هم گفته می‌شود

به شکل بوته هایی رشد می کند که در تابستان گلهای زرد رنگی می دهند و امروز در آلمان به عنوان داروی ضد افسردگی بیش از هر داروی دیگری مصرف می شود که گفته می شود این گیاه سروتونین و نوراپی نفرین دوپامین وGABA را فعال میکند همچنین پژوهشگران معتقدند که گیاه مزبور حاوی اسید آمینه 5-HTP میز هست که مقدار سروتونین را افزایش میدهد.

🔒 آیا ورزش برای درمان افسردگی مفید است؟

🔑 بله نقش ورزش در درمان افسردگی در بسیاری از مطالعات علمی مورد بررسی قرار گرفته است پیاده روی یکی از بهترین ورزش ها برای درمان آن است ورزش به سرعت به درمان افسردگی کمک می کند در یک مطالعه اثبات شد که بهبود در خلق بیماران افسرده تنها ده دقیقه پس از ورزش آغاز می‌شود و این بهتر شدن تا ۲۰ دقیقه ادامه یابد.

⚠️احتیاط

هر نوع مکمل گیاهی را تنها پس از مشورت با پزشک مصرف نمایید.

توجه!: این مطلب صرفا جنبه آموزشی دارد و برای استفاده از نسخه های آن  لازم است با پزشک یا متخصص مربوطه مشورت کنید.

منبع:

انجمن پزشکی بریتانیا /  British Medical Association – Family Medical Encyclopedia

اتمام مقاله/