انواع اعتیاد و راهکارهای درمانی آن

این مقاله درباره انواع اعتیاد و راهکارهای درمانی آن همچون: علایم اعتیاد به ماری جوانا و حشیش،علائم اعتیاد به ترکیبات توهم زا (مانند LSD و فن سیکلیدین) و…است.همچین شما می توانید مقالات بیشتری را در وبلاگ کامجوطب مطالعه کنید.

انواع اعتیاد و راهکارهای درمانی آن

اعتیاد

واژه اعتیاد Addiction معمولاً بلافاصله وابستگی به دارو الکل یا دخانیات را در ذهن متبادر می سازد ولی در واقع اعتیاد به معنی عادت کردن و خو گرفتن است و درگیر شدن فرد در یک کار مشخص و یا استفاده از یک ماده اعتیاد آور را بیان می کند بنابراین به عنوان مثال عادت قماربازی را هم میتوان اعتیاد به شمار آورد اما آنچه در این مبحث و از نظر روانی به آن پرداخته می‌شود مفهومی است که به طور متداول از آن استنباط می‌شود

یعنی اعتیاد به مواد مخدر و داروها و در واقع نوعی بیماری روانی اجتماعی و اقتصادی است که از مصرف غیر طبیعی و غیر مجاز برخی مواد مانند الکل تریاک حشیش و غیره ناشی می‌شود و وابستگی روانی یا فیزیولوژیک که فرد را به دنبال دارد و آثار نامطلوبی بر عملکرد جسمی و روانی او بر جای می گذارد.

❌ سازمان بهداشت جهانی از سال ۱۹۶۴ به جای واژه اعتیاد (وابستگی دارویی) را توصیه نموده است ولی اصطلاح اعتیاد همچنان به طور رایج به کار میاد.

اعتیاد پاسخ فیزیولوژیک بدن به مصرف مکرر مواد اعتیاد آور است و این وابستگی از طرفی باعث تسکین و آرامش موقت و گاهی تحریک و نشاط گذرا می‌شود ولی از سوی دیگر به از بین رفتن این آثار جستجوی فرد برای یافتن دوباره ماده و وابستگی دائمی به آن را به دنبال دارد.

در نتیجه فرد معتاد از نظر جسمی و روانی به ماده مخدر وابستگی پیدا می کند و مجبور است به تدریج مقدار آن را افزایش دهد می توان آب سطحی به مواد را بر اساس آخرین نسخه معیارهای تشخیص و آماری اختلالات روانیکه به وسیله انجمن روانپزشکی آمریکا منتشر می‌شود و باید برای طبقه بندی و تشخیص اختلالات روانی مورد استفاده قرار بگیرد از طریق وابستگی روانی و وجود شواهد تحمل یا محرومیت یا بدون وابستگی روانی تشخیص داد بر مبنای طبقه بندی DSM-IV موارد وابستگی به مواد عبارتند از وابستگی به:

الکل, مخدر ها, ( شبیه تریاک)

داروهای آرامبخش و خواب آور یا ضد اضطراب (شامل بنزودیازپین ها و باربیتورات ها)

کوکائین, کانابیس ( ماری جوانا, گرس, شاهدانه) آمفتامین (یا شبه آمفتامین ها)

ترکیبات توهم زا

⚠️ اخطار ⚠️اعتیاد و سوء مصرف مواد می‌تواند عوارضی جدی، درازمدت و خطرناک، از جمله مشکلات جسمی و روحی، اشکال در روابط با سایرین، و مشکلات شغلی، خانوادگی، قانونی و مرگ را به دنبال داشته باشد.

ترکیبات استنشاقی، سوء مصرف چند دارویی،

فن سیکلیدین ( یا شبه فن سیکلیدین ها)

نیکوتین، سایر مواد (یا مواد ناشناخته)

با توجه به مفصل و تخصصی بودن تنها به اختصار به ذکر و توضیح درباره بعضی از موارد اعتیاد می پردازیم.

علایم اعتیاد به ماری جوانا و حشیش

افزایش قدرت بینایی و شنوایی و درک چشایی، حافظه، افزایش فشار خون و ضربان قلب، قرمز بودن چشم ها، کاهش هماهنگی بدن، اشکال در تمرکز، افزایش اشتها، کاهش زمان نشان دادن واکنش، تفکر پارانویید.

علایم اعتیاد به فنوباربیتال، بنزودیازپین ها (مانند دیازپام، آلپرازولام، لورازپام، کلونازپام و کلردیازپوکساید)

خواب آلودگی، تکلم بریده بریده و نامفهوم،

⚠️هشدار❌  GB و Rohypnol بسیار خطرناک اند و بادوز های بالا می توانند موجب تشنج، اغما و مرگ شوند مصرف توام این مواد با الکل خطر آنها را افزایش می‌دهد از آنجا که ترکیبات مزبور موجب کاهش هوشیاری و حافظه می‌شوند و ممکن است فرد بدون اگاهی و رضایت آنها را مصرف کند به عنوان داروهای تسهیل کننده تجاوز جنسی به کار میروند. متامفتامین (مِت) به ویژه داروی خطرناکی است و قدرت اعتیاد زایی بسیار زیاد و عواقب کوتاه مدت و درازمدت متعددی دارد مفت آمفتامین نسبتاً ارزان و به طور گسترده در دسترس است.

فقدان هماهنگی بدن، مشکلات حافظه، منگی، کاهش فشار خون، آهسته شدن تنفس، گیجی، افسردگی.

علائم اعتیاد به متامفتامین، کوکایین و سایر محرک ها، شامل آمفتامین‌ها، و متیل فنیدات ( ریتالین)، (فرم تدخینی، یعنی دود کردنی متامفتامین، شیشه و ماده محرکی که از تصفیه کوکائین یا هروئین به دست می‌آید کراک نامیده می شود.

سرخوشی، کاهش اشتها، تکلم سریع، تحریک پذیری، بی قراری، افسردگی به دنبال از بین رفتن اثر دارو، احتقان بینی و آسیب غشاهای مخاطی بینی در موارد استفاده از انواع استنشاقی، بی خوابی، کاهش وزن، افزایش ضربان قلب و فشار خون و دمای بدن،

پارانویا (از انواع روان گسیختگی)

علائم اعتیاد به مخدر های تفنّنی ( ترکیباتی که بیشتر به وسیله نوجوانان و جوانان در مهمانی ها و کنسرت ها مصرف می شود مانند اکستازی GHB, Rohypnol, MDMA و کتامین.

احساس تشدید شده شادی بسیار یا سرخوشی، کاهش مهارها، افزایش یا تغییر حس بینایی شنوایی و چشایی،

اثرات آمفتامینی (در مصرف کتامین و اکستازی)  کاهش هماهنگی، کاهش قدرت قضاوت، مشکلات حافظه یا کم شدن آن، افزایش یا کاهش ضربان قلب و فشار خون، خواب آلودگی و کاهش هوشیاری (در مصرف GHB و Rohypnol )

علائم اعتیاد به ترکیبات توهم زا (مانند LSD و فن سیکلیدین)

الف_ علائم اعتیاد به LSD

توهمات ، کاهش شدید درک حقیقت (به عنوان مثال فرد به جهان که رنگها را ببیند میشنود)،

تغییرات دائمی ذهنی در درک،

افزایش ضربان قلب، پر فشار خون، لرزش، تجربه دوباره توهمات، حتی سالها بعد.

ب_ علایم اعتیاد به فن‌سیکلیدین (گَرد فرشته یا علف قاتل PCP

توهمات, سرخوشی, هذیان, پانیک ( هراس، حمله اضطرابی فراگیر)

کاهش اشتها، افسردگی، رفتار تهاجمی و احتمالاً خشونت‌آمیز،

علائم اعتیاد به ترکیبات استنشاقی (مانند چسب،  تینر نقاشی، مایع غلط گیر، گازوئیل و فرآورده های خانگی که به شکل اسپری ساخته می‌شوند:

⚠️هشدار❌ اعتیاد به الکل می تواند موجب عوارضی زیر شود:

سرطان، به ویژه سرطان حنجره،  مری، کبد، معده و روده بزرگ شود، هپاتیت الکلی، اختلال مزمن و شدید لوزالمعده، تخریب دستگاه عصبی (که اختلال حرکتی و حسی را به همراه دارد)، بیماری قلبی ،پرفشاری خون، سوء تغذیه، مشکلات جنسی و نعوظ غیر عادی، نارسایی جنین در مادران باردار، افسردگی، افزایش تمایل به خودکشی، جنون، عارضه عصبی موسوم به 《ورنیکه-کورساکُف》 ( که موجب عدم تعادل و اختلال بینایی می شود). در صورتی که با تجویز پزشک از مسکن های مخدر استفاده می کنید این کار باید حتما تحت نظر دقیق پزشک صورت گیرد.

مسمومیت کوتاه مدت و کاهش مهار در صورت اعتیاد کوتاه مدت،  تشنج و آسیب مغز، کبد و کلیه و مرگ در صورت اعتیاد دراز مدت.

علایم اعتیاد به مسکن های مخدر (شبیه تریاک ها، دارو های مسکن مخدری هستند که به طور طبیعی از تریاک به دست می آیند یا به شکل صناعی تولید می‌شوند و عبارتند از هروئین، مورفین، کدیین، متادون و اُکسی کُدون)

کاهش حس درد، ایجاد آرامش، افسردگی، منگی، یبوست، کاهش تنفس، وجود جای تزریق های مکرر در صورت استفاده به شکل تزریقی.

علایم الکلیسم:

هوس و میل شدید به مصرف الکل، از دست دادن کنترل در هر بار مصرف الکل، وابستگی جسمی که معمولاً با افزایش مقاومت فرد همراه است، مقاوم شدن نسبت به الکل، بروز تهوع، استفراغ، افزایش تعریق، لرزش، توهم، استرس و بیهوشی در هنگام ترک یا ننوشیدن (علائم محرومیت)

می توان گفت‌ 《اعتیاد به الکل》 با 《الکلیسم》 در مورد زیر متفاوت است:

در اعتیاد به الکل میل به نوشیدن الکل شدت کمتری دارد یاد به الکل صرفاً شامل زیاده‌روی در نوشیدن تا جایی که فرد کنترل خود را از دست بدهد نمی‌شود و ممکن است شامل علائم فیزیکی نباشد.

علائم اعتیاد به سیگار:

الف_ علایم وابستگی روانی: احساس آرامش کاذب که به شکل بخشی از زندگی فرد در می آید.

ب_ علایم وابستگی جسمانی ( ناشی از وابستگی به نیکوتین)

ناتوانی در ترک سیگار،

بروز علایم محرومیت در صورت نکشیدن سیگار (شامل هوس شدید به کشیدن سیگار، اضطراب، تحریک پذیری، بی قراری، اشکال در تمرکز، کاهش خلق ،احساس ناامیدی یا عصبانیت، افزایش گرسنگی، بی خوابی و یبوست یا اسهال.

ادامه کشیدن سیگار با وجود بروز مشکلات مهمی مانند اختلال قلبی و ریوی،

عدم شرکت در فعالیت ها و مکان های اجتماعی.

درمان اعتیاد

درمان انواع اعتیاد ها مبحثی تخصصی و مفصل و از حوصله این کتاب خارج است ولی به طور کلی شامل برنامه های درمانی سرپایی یا بستری مشاوره و گروه درمانی برای مقابله با مصرف دوباره مواد می‌شود بر حسب سطح اعتیاد ممکن از مراحلی از کمک به محرومیت مصرف دارو (سم زدایی) مورد نیاز باشد.

توجه!: این مطلب صرفا جنبه آموزشی دارد و برای استفاده از نسخه های آن  لازم است با پزشک یا متخصص مربوطه مشورت کنید.

منبع:

انجمن پزشکی بریتانیا /  British Medical Association – Family Medical Encyclopedia

اتمام مقاله/