بیماری ام اس با روش های درمان

این مقاله درباره ی بیماری ام اس MS با روش های درمانی آن به علاوه راه های تشخیص، نشانه ها و علایم و…است.همچین شما می توانید مقالات بیشتری را در وبلاگ کامجوطب مطالعه کنید.

بیماری ام اس با روش های درمان

ام اس نوعی بیماری پیشرونده دستگاه عصبی مرکزی است که در آن بخشهایی از میلین ( پوشش محافظ رشته های عصبی مغز و نخاع دچار آسیب می شوند . این بخشها ، « پلاک » نام دارند. کاهش تماس با نور آفتاب با افزایش احتمال بروز بیماری ام اس در ارتباط است .

🔸کاهش تولید ویتامین D و نیز پایین بودن مقدار جذب آن را مکانیسم بیولوژیک اصلی بالاتر بودن احتمال ایجاد ام اس در افرادی که با نور آفتاب تماس کمتری دارند می دانند . واکسیناسیون را در ارتباط با ایجاد ام اس دانسته اند ولی در بیشتر مطالعات ، این موضوع به اثبات نرسیده است .

ام اس ( MS ) مخفف کلمه ی multiple sclerosis واسکلروز مولتیپل » ؛ « اسکلروز متعدد » ؛ « اسکلروز چندگانه است که به آن « اسکلروز منتشره ( -disseminated scle rosis ) یا « آنسفالومیلیت منتشره ( -encephalomyeli tis disseminate ) هم گفته میشود .

ام اس نوعی اختلال خودایمنی ( اتوایمیون ) است که در آن ، دستگاه ایمنی بدن فرد به دستگاه عصبی مرکزی خودش حمله می کند و موجب دمیلینه شدن آن می شود . اماس موجب اختلال در توانایی ارتباط میان سلول های عصبی مغز و نخاع می شود . در واقع در بیماری ام اس ، سیستم ایمنی بدن فرد به میلین حمله می کند و موجب تخریب و از بین رفتن آن میشود .

با از بین رفتن میلین ، اکسونها قادر به انتقال مؤثر پیام های عصبی نخواهند بود . اسکلروز مولتیپل اسکلروز متعدد ) به معنی ایجاد بافتهای جوشگاهی ( اسکارها ؛scars ) یا بهتر بگوییم اسکلروزها با پلاکها یا ضایعات مخصوص در ماهی سفید مغز و نخاع است که عمدتا از میلین تشکیل می شوند . اگر چه مطالب زیادی دربارهی مکانیسم های دخیل در روند بیماری ام اس شناخته شده است ولی علت اصلی ایجاد بیماری همچنان نامشخص با نیز است و فرضیه های ژنتیکی و عفونی را دربارهی علت بیماری مطرح نموده اند .

عوامل خطر محیطی مختلف ن در ارتباط با ایجاد بیماری شناخته شده اند . بیماری ام اس در زنان تقریبا ۳ برابر شایع تر از مردان است . معمولا بیماری از ۲۰ تا ۴۰ سالگی در مردان کمی دیرتر از زنان ) آغاز میشود ولی ممکن است در هر سنی روی دهد . تقریبا در ۱۰ ٪ موارد ، بیماری قبل از ۱۸ سالگی بروز می کند . ام اس در سنین ۲ سالگی و بعد از ۸۰ سالگی نیز ممکن است روی دهد . در بالای ۵۰ سالگی ، احتمال ابتلای مرد و زن تقریبا مساوی است

احتمالا عفونت با ویروس اپشتاین – بار  ( – Epstein Barr virus ; EBV )

در ایجاد بیماری ام اس تا حدودی نقش دارد . اماس یک بیماری ارثی نیست . با این حال ژنتیک می تواند در تعیین استعداد فرد نسبت به ابتلا به ام اس نقش داشته باشد . احتمال ابتلا به ام اس در بستگان فرد مبتلا به این بیماری ، بیش از سایر افراد است و این احتمال به ویژه در خواهر و برادر ، والدین و کودکان بیمار مبتلا به ام اس ديده می شود .

در دوقلوهای یک تخمی ، تطابق تقریبا در ۳۵ موارد دیده میشود و این موضوع ، نشان دهندهی منشأ چندژنی بیماری است . استرس شدید ممکن است از عوامل خطر بروز بیماری ام اس باشد هر چند شواهد موجود برای اثبات این موضوع ضعیف هستند . به عنوان مثال در پدر و مادری که به طور غیرمنتظره فرزند خود را از دست داده اند ، احتمال ایجاد بیماری ام اس بیشتر است . استعمال دخانیات از عوامل خطر مستقل بروز بیماری ام اس به شمار می آید .

بیماری ام اس در افرادی که دورتر از خط استوا زندگی میکنند شایع تر است . البته در این مورد استثناهای زیادی وجود دارد . ارتباط شغلی با بعضی از مواد و سموم ( به ویژه حلال ها در ایجاد بیماری ام اس به اثبات نرسیده است . شروع بیماری ام اس ممکن است ناگهانی یا تدریجی و بی سروصدا باشد . احتمال دارد نشانه های بیماری ، شدید باشند و یا برعکس به حدی ناچیز به نظر برسند که بیماری ماهها یا سالها برای درمان مراجعه نکند . در برخی موارد ، بیماری ام اس در جریان انجام ام آرآی ( MRI ) که به منظور تشخیص بیماری دیگری به عمل آمده تشخیص داده می شود . )

نشانه ها و علایم

نشانه های بیماری ام اس بسیار متغیر هستند و به محل و شدت ضایعات موجود در داخل دستگاه عصبی مرکزی بستگی دارند . در جدول زیر ، نشانه های بیماری ام اس و درصد بروز آنها ذکر شده است . ممکن است ضعف اندام های حرکتی به شکل کاهش قدرت یا مهارت ، خستگی یا اختلال راه رفتن تظاهر کند .

ضعف ناشی از فعالیت بدنی و ورزش ، نشانه ی مشخصه ام اس است . سفتی عضلات اغلب با اسپاسم های عضلانی خودبه خودی و ناشی از حرکت ، همراه است . بیش از ٪ ۳۰ بیماران مبتلا به ام اس دچار اسپاسم متوسط تا شدید به ویژه در ساقها هستند که اغلب با درد همراه است و می تواند با توانایی بیمار برای حرکت یا کار یا مراقبت شخصی تداخل کند . گاهی ممکن است اسپاسم ها موجب حمایت غیرارادی از وزن بدن در هنگام حرکت شود .

التهاب عصب بینایی ( توریت اپتیک ، optic neuritis ) معمولا به صورت کاهش حدت بینایی ، ابهام بینایی ، یا کاهش درک رنگ ( نا اشباع سازی ) در میدان مرکزی دید تظاهر می یابد . ممکن است این نشانه ها خفيف باشند یا به سمت کاهش دید شدید پیشرفت کنند . به ندرت از بین رفتن کامل درک نور وجود دارد .

نشانه های بینایی معمولا در یک چشم و گاهی در هر دو چشم وجود دارند . درد اطراف چشم ( که با حرکت دادن چشم ها تشدید می شود ) اغلب قبل از کاهش بینایی یا همراه با آن به وجود می آید . تاری دید در ام اس ممکن است در نتیجهی التهاب عصب بینایی یا دوبینی ایجاد شود . نیستاگموس ، اغلب به طور قابل ملاحظه در چشمی که به سمت خارج حرکت می کند ، همراه با انحراف چرخشی خفیف دیده می شود . ( نیستاگموس -nstag mus عبارت است از حرکات سریع غیرارادی کره چشم به صورت افقی ، عمودی ، چرخشی یا مختلط ) .

نشانه های حسی بیماری ام اس متغیر هستند و عبارتند از : گزگز اندام ها ، احساس خزیدن حشرات ریز بر روی پوست ، احساس درد سوزشی ، کاهش حس کرختی یا احساس مرده بودن عضو . عدم هماهنگی عضلات ( آتاکسی ؛ ataxia ) معمولا به صورت لرزش های مخچه ای و تکلم منقطع بروز می کند . اختلال عملکرد مثانه و روده علل مختلفی دارد و اغلب ، انواع متفاوتی از اختلال وجود دارند .

توقف جریان ادرار ، با انقباض هماهنگ اسفنکتر و شل شدن عضلهی د تروسور ( detrusor ؛ رشته های طولی تشکیل دهندهی لایهی خارجی عضلانی مثانه ) همراه است . ممکن است احتباس ادرار ، ازدياد حجم ادرار باقی مانده در مثانه و بی اختیاری ادراری و عفونت ادراری عودکننده دیده شوند يبوست در بیش از ۳۰ % بیماران مبتلا به ام اس دیده می شود .

فوریت دفع یا بی اختیاری مدفوع ، شیوع کمتری ( ٪ ۱۵ ) دارند و می توانند از نظر اجتماعی ناتوان کننده باشند . اختلالات شناخت عبارتند از : کاهش حافظه ، اختلال توجه ، ناتوانی در حل مشکلات ، آهسته شدن پردازش اطلاعات و اشکال در توجه به کارهای شناختی مختلف . سرخوشی ( ځلق بالا ) در کمتر از ۲۰ % بیماران مبتلا به ام اس وجود دارد .

🟢آیا می دانید ؟ احتمال خودکشی در بیماران مبتلا به ام اس . ۷/۵ برابر بیشتر از افراد هم سن غير مبتلا به این بیماری است . در بعضی از افراد مبتلا به ام اس ، بیماری در تمام طول عمر ، بدون علامت باقی می ماند و فقط در نمونه برداری پس از مرگ ( اتوپسی ) تشخیص داده می شود .

اختلال عملکرد شناختی در حدی که موجب اختلال در فعالیت های روزمره شود میزبان آدری می‌دهد افسردگی که در ۵۰ تا ۶۰ درصد بیماران مبتلا به ام اس ایجاد می شود می تواند از نوع واکنشی ، درونزاد ، یا به عنوان بخشی از خودبیماری باشد و منجر به خستگی شود . خستگی در ۹۰ بیماران مبتلا به ام اس دیده می شود و در نیمی از موارد ، متوسط تا شدید است اختلال عملکرد جنسی در ام اس شایع است .

ضعف صورت در اثر ضایعه ی مسیر داخل پارانشیمی عصب هفتم جمجمه ای ممکن است به فلج صورت شباهت داشته باشد . سرگیجه ممکن است به طور ناگهانی ظاهر شود . کاهش شنوایی ممکن است در ام اس ایجاد شود ولی شایع نیست حساسیت به گرما ممکن است به صورت تاری یا کاهش دید یک طرفه موقتی در هنگام استحمام با آب گرم یا در زمان ورزش روی دهد .

 تشخيص

روش تشخیصی واحدی برای بیماری ام اس و جود ندارد ولی ممکن است ام آر آی بتواند آسیب مادهی سفید مغز را نشان دهدو در آزمایش مایع مغزی نخاعی به دست آمده از ناحیه کمر ، پروتئین های غیر طبیعی در مایع اطراف نخاع دیده شود شایع ترین روش های تشخیصی ام اس عبارتند از تصویر برداری عصبی ، آزمایش مایع مغزی نخاعی و بررسی پاسخ های مغز به تحریک های دیداری و حسی درام ار آی ( MRI ) مغز و نخاع مناطقی از دمیلیناسیون  به صورت ضایعات با پلاک هایی دیده می شود .

می توان از تزریق وریدی ماده ی رادیواکتیو گادولینیوم ( gadolinium ) برای حاجب سازی پلاک های فعال استفاده کرد . با استفاده از ام آرآی اختلالات مشخصه ی بیماری ام اس در بیش از ۹۵ ٪ بیماران شناسایی می شود . آزمایش مایع مغزی نخاعی می تواند شواهد التهاب مزمن دستگاه عصبی مرکزی را نشان دهد .

در ۷۵ تا ۸۵ درصد افراد مبتلا به ام اس ، نوارهای اولیگوکلونال که نشانگرهای التهاب هستند یافت می شود . آزمایش پتانسیل های برانگیخته شده ( evoked potentials ; EP ) ، عملکرد مسیرهای آوران ( بینایی ، شنوایی و پیگیری حسی ) یا وابران ( حرکتی ) دستگاه اعصاب مرکزی را ارزیابی می کنند . این پتانسیل ها برای اندازه گیری پتانسیل های الکتریکی دستگاه عصبی مرکزی که به وسیله تحریک مکرر اعصاب محیطی انتخابی یا مغز برانگیخته شده اند ، از معدل گیری کامپیوتری استفاده می کنند و در موارد عدم گرفتاری مسیرهای مورد بررسی از نظر بالینی ، بیشترین اطلاعات را در اختیار قرار می دهند .

در ۸۰ تا ۹۰ درصد بیماران مبتلا به ام اس ، اختلالاتی در یک یا چند روش EP وجود دارد . نخستین بار ژان – مارتین شاركو ( Jean – Martin Charcot ) عصب شناس فرانسوی ( ۱۸۹۳ – ۱۸۲۵ ) ، ام اس را به عنوان یک در سال ۱۸۶۸ تشخیص ۱۸۵۸ ) ، ژوزف بالو ( Jozef Balo : ۱۹۷۹- ۱۸۹۵ ) پل فردیناند شیلدر ( paul Ferdinand Schilder ۱۸۶-۱۹۴۰ ) و اوتوماربرگ ( Otto Marburg : ۱۹۴۸ ۱۸۷۴ ) موارد خاصی از بیماری ام اس را معرفی نمودند .

 درمان

اگرچه تاکنون علاج قطعی برای بیماری ام اس شناخته نشده است ، چندین اقدام درمانی مورد استفاده قرار می گیرند . اهداف اولیه ی درمانی عبارتند از : بازگرداندن عملکرد ، پس از بروز حملهی بیماری پیشگیری از ایجاد حملات جدید و پیشگیری از بروز معلولیت .

ممکن است مصرف کورتیکوسترویید ( کورتون ) به طور کوتاه مدت از شدت موارد عود بیماری بکاهد و تجویز بتا – اینترفرون بتواند فاصله میان حملات بیماری را در ام اس عودکننده افزایش دهد . استفاده از توانبخشی ، فیزیوتراپی و درمان شغلی اهمیت زیادی دارد . درمان هایی مانند رفلکسولوژی ، ماساژ و تایی چی نیز وضعیت عمومی سلامت بیمار را بهبود می بخشند . تازه ها

 یکی از روشهای درمانی در دست تحقیق عبارت است از استفاده از ترکیبی از داروهایی که در درمان بیماری ام اس به کار می روند ، مانند تجویز ترکیبی از میتوگزانترون و گلاثیر امراستات و یا استفاده از داروی المتوزوماب ( alemtuzumab ) با نام تجارتی -Cam path . دا کلیزوماب ( daclizumab ) با نام تجارتی Zenapax اینوزین ، BG00012 و تری فلونوميده متابولیت فعال DMARD leflunomide . داروهای دیگری مانند -Fingolimod ، Laquini mod و Neurovax در دست کارآزمایی بالینی قرار دارند .

استفاده از تزریق سلول های مغز استخوان بر پایه ی میلین در درمان ام اس در دست بررسی است . روشهای تشخیصی و ارزیابی های جدید نیز در حال مطالعه هستند . اندازه گیری آنتی بادی های ضد پروتئین های میلین ، مانند میلین اولیگودندروسیت گلیکوپروتئین و پروتئین پایهی میلین می تواند به منظور تشخیص بیماری مورد استفاده قرار گیرد .

توموگرافی پیوسته شبکیهی چشم را می توان برای اندازه گیری پاسخ دارویی ، تحلیل رفتگی آکسون و آتروفی مغز مورد استفاده قرار داد . در حال حاضر برای تعیین پیش آگهی بیماری ، بررسی آزمایشگاهی اثبات شده ای وجود ندارد ولی رویکردهای امیدوارکننده ای مانند اندازه گیری ایمونوگلوبولین M اختصاصی لیپید به عنوان عامل پیش بینی کنندهی پیامدهای دراز مدت بیماری مدنظر قرار گرفته اند .

⚠️احتیاط مکمل های روغن ماهی ، منیزیم تا کلسیم ممکن است با بعضی داروها تداخل داشته باشند . قبل از مصرف این مواد با پزشک مشورت کنید .

 درمان تغذیه ای

اسیدهای چرب امگا -۳ در ام اس ، نقش محافظتی دارد و فرآیندهای التهابی و ایمنی بیماری را تعدیل می کند . مصرف روزانه مولتی ویتامین و مکمل های معدنی ممکن است تا حدود موثر واقع شود . کلسیم ، منیزیم سلنیوم ، ویتامین D ویتامین E و ویتامین B12 تا حدودی بر کنترل علائم ام اس تأثیر دارند . از تعدادی از رژیم های غذایی خاص ( از جمله مصرف شاهدانه طبی ) برای کمک به تسکین نشانه های بیماری استفاده شده است .

 پرسش و پاسخ

هومیوپاتی چه تأثیری بر بیماری ام اس دارد ؟ هیچ نوع پژوهش علمی در زمینه درمان ام اس با هومیوپاتی انجام نشده است ولی تعدادی از گزارش های موردی حکایت از آن دارند که هومیوپاتی توانسته است نشانه های این بیماری یا حتی بیماری زمینهای عامل ام اس را بهبود بخشد . ممکن است فسفر به ویژه برای درمان تاری دید یاسر گیجه ، به عنوان یکی از درمان های هومیوپاتی موثر واقع شود . از سیلیکا و ناتروم موریاتیکوم و نوکس ومیکایا ایگناتیا هم در برخی موارد استفاده شده است.

توجه!: این مطلب صرفا جنبه آموزشی دارد و برای استفاده از نسخه های آن  لازم است با پزشک یا متخصص مربوطه مشورت کنید.

منبع:
انجمن پزشکی بریتانیا /  British Medical Association – Family Medical Encyclopedia

اتمام مقاله/